‘Haddet al gehieërd? Ze hèèt em met z’nen hiele batteklang oppe streut gegoeid! Eindelijk!’ (Heb je het al gehoord? Ze heeft hem met zijn hebben en houden op straat gegooid! Eindelijk!)
‘Batteklang’ (met varianten ‘batteklan’, ‘battaklang’, ‘pattaklang’, ‘pataklang’, ‘patteklang’ …) betekent in (o.m.) het Peerder dialect “hebben en houden, zootje, bazaar, boeltje, rommel, santenkraam, …”. ‘Batteclang’ (met een c) is een vervorming van het Franse woord “bataclan” dat in het online vertaalwoordenboek Van Dale Frans -Nederlands vertaald wordt als “rommel, santenkraam”. Er zit ook duidelijk een aspect van “(hoog)dringendheid” in … je moet snel bijeenrapen wat van jou is en wegwezen. Synoniemen in het dialect zouden kunnen zijn ‘santeboetiek’, ‘klitsen en klatsen’, ‘bazaar’ en misschien ken jij er nog wel enkele.
In de voorbeeldzin hierboven zouden we ‘met z’nen hiele batteklang’ in het AN ook kunnen omzetten als “met zijn klikken en klakken” of met “zijn hele rataplan”. ‘Hieël de batteklang’ wordt ook gebruikt op het einde van een opsomming om … “al de rest, al de andere nest …” aan te duiden en wordt dan gebruikt in plaats van het klassieke “etceterea / enzovoort …”. In het Frans zou “bataclan” een klanknabootsing zijn van wat je hoort als allerlei spullen zoals ketels … verplaatst worden of met “donderend geraas naar beneden vallen” zo lees je in https://typischfrans.blogspot.com/2018/06/et-tout-le-bataclan.html
De “Bataclan” of “Ba-ta-clan” is een bekende theaterzaal aan de Parijse Boulevard Voltaire die op 13 november 2015 op een vreselijke manier in de wereldactualiteit kwam toen een terroristisch commando er 89 slachtoffers maakte tijdens een optreden van de “Eagles of Death Metal” die met hun hard rock 1500 fans in de zaal verzameld hadden. Het theater is nadien ongeveer een jaar gesloten geweest. De Bataclan opende voor het eerst zijn deuren in 1865 en kende meteen succes. De naam Bataclan zou verwijzen naar de operette “Ba-ta-clan” van Jacques Offenbach (1819-1880) waarin hij een “brabbeltaaltje” verwerkte om zo de draak te steken met de toenmalige hype om alles wat uit China kwam goed en belangrijk te vinden. Er werd in die operette bv. een personage opgevoerd met de Chinees klinkende naam Fé-Ni-Han, maar de goede luisteraar begreep meteen de spot, want het Franse woord “faitnéant” betekent … “luiaard, nietsnut”! Misschien was die kerel uit de voorbeeldzin hierboven wel zo iemand … een nietsnut … ‘dèè ze met z’nen hiele battaklang eindelijk bautegoeide!’ (die ze met zijn hebben en houden eindelijk buitengooide!)
Meer ‘batteklang’ op:
https://www.vandale.nl/gratis-woordenboek/frans-nederlands/vertaling/bataclan#.X6kQ72hKiUk: http://www.vlaamswoordenboek.be/definities/term/battaklang
https://nl.wikipedia.org/wiki/Bataclan
https://fr.wiktionary.org/wiki/bataclan
https://www.google.com/maps/@48.8631856,2.3710745,3a,75y,215.51h,80.33t/data=!3m6!1e1!3m4!1s2RqiJ2PKJ0yB4eOyfnveAA!2e0!7i16384!8i8192
Eerste publicatie in “Blikveld” nr. 7 van 12 februari 2021.
Louis Dingenen