‘Hèè hèèt deu een oeër zitte te palabere met dèè vanne bank, mè hèè kreeg toch wel gieën lieëning veer z’n haus vast!’ (Hij heeft daar een uur zitten discussiëren met die van de bank, maar hij kreeg toch geen lening voor zijn huis vast!)
Naast ‘palabere’ kennen wij in het Peerder dialect ook ‘palaveren’ in de betekenis van (lang) praten, overleggen, discussiëren, kletsen …, kortom ‘zieëvere’ zeggen ze in Peer. Let op: de klemtoon ligt in beide woorden op de “la”! In het AN kennen we volgens Van Dale alleen de spelling “palaveren” met de uitleg “langdurig onderhandelen”. We kennen in het AN ook het afgeleide zelfstandig naamwoord “gepalaver”, maar in ons dialect gebruiken we naast ‘palabere’ en ‘palavere’ ook ‘gepalaber’ en ‘gepalaver’.
Journalist en taalkenner Ludo Permentier definieert in Ensie “gepalaver” als “geouwehoer, eindeloos gepalaver” en verwoordt daarmee hoe wij in Vlaanderen het woord blijkbaar het best kennen en gebruiken. “Gepalaver” is in Vlaanderen dus niet meteen synoniem voor “constructief” en “productief” gepraat, integendeel, “gepalaver” brengt niets op! “Beuzelpraat en zever” zijn synoniemen die je in het Vlaams Woordenboek vindt.
Het Etymologisch Woordenboek van het Nederlands leert ons dat “palaver” afkomstig is vanuit het Spaans/Portugees waarin “palabra” (Spaans) en “palavra” (Portugees) de betekenis “woord, boodschap” hebben. Gaan we nog een stapje terug, dan komen we bij het Franse “palabre” en het Latijnse “parabola” (vergelijking, betoog) uit en met enige goede wil herken je dezelfde woordstam ook in “parabel” en zelfs in “parlement”.
In hetzelfde woordenboek lezen we dat “palabber” (woord) oorspronkelijk gebruikt werd voor woordenwisseling of onderhandeling en dat het later ook voor rechtsgeding gebruikt werd.
Ook het Engels en Duits kennen het woord “palaver” in dezelfde betekenis als wij en in het Duits sprak men vroeger ook over “palaber”, zoals wij nu nog in het dialect!
Misschien nog een weetje … Wikipedia, de meest bekende internet-encyclopedie … die in 2021 overigens 25 jaar bestond en waar onze informatietocht dikwijls begint … heeft ook een Nederlandstalige tegenhanger, nl. Ensie. Ensie is ook een online encyclopedie maar verschilt van Wikipedia o.m. hierin dat de auteurs van de artikels in Ensie bekend zijn en die in Wiki niet! Ensie is de afkorting van “Eerste Nederlandse Systematisch Ingericht Encyclopaedie” die voor het eerst in 1946 in boekvorm uitgegeven werd door een aantal professoren en om die nalatenschap niet verloren te laten gaan, werd Ensie opgericht, zo lees je in https://www.ensie.nl/codebreakers/ensie.
Tot slot … “Palaber” is ook nog de naam van een KSA-tijdschrift voor de leden tussen 14 en 16 jaar … Genoeg ‘gepalaverd’ of ‘gepalaberd’? Of wil je nog meer … Zoek dan via een of meer van de links hieronder …
Meer ‘palaveren en palaberen’:
http://www.vlaamswoordenboek.be/definities/term/palaber http://etymologiebank.ivdnt.org/trefwoord/palaver
https://www.ensie.nl/typisch-vlaams/gepalaver https://nl.wikipedia.org/wiki/Ludo_Permentier
Eerste publicatie in “Blikveld” nr. 35 van 27 augustus 2021.
Louis Dingenen