‘Deu isser wieër! Alle ho.n(d)sgezèèke kimt er mich hei vroage wennieë dat ich zenne vielo vèèrig hem!’ (Daar is hij weer! Om de haverklap komt hij mij hier vragen wanneer ik zijn fiets klaar heb!)
Je kan je voorstellen dat de fietsenmaker er niet mee blij mee is dat een klant om de haverklap, telkens weer, voortdurend, heel dikwijls, om de/alle vijf voet … kortom ‘alle ho.n(d)sgezèèk(e)’ of ‘ieder ho.ndsgezeik’ binnenloopt.
Ook in het Peerder dialect is de uitdrukking ‘alle ho.n(d)sgezeike’ of ‘alle ho.n(d)sgezèèke’ bekend. De uitspraak kan variëren: met of zonder /d/ na hond, met of zonder /e/ op het einde en, pardon my French, met een tweede deel dat kan variëren van ‘gezeik’ over ‘gezèèk’ tot ‘gezeikes’ en ‘gezèèkes’.
Van Dale definieert “gezeik” braafjes als “gezanik, gezeur”, maar de combinatie met onze “hond” levert toch een andere betekenis op, al is de ondertoon van “gezeur” wel degelijk aanwezig.
‘Alle ho.n(d)sgezèèk(es)’ betekent dat iets gebeurt met de frequentie waarmee een hond plast of, plat gezegd … zeikt! En ja, dat is dus letterlijk ‘alle ho.ndsgezèèke’ waarmee bedoeld wordt dat het heel, heel dikwijls gebeurt. Vraag het aan een hondenliefhebber die zijn hond(je) uitlaat en hij zal je antwoorden dat zijn huisdier(tje) ongeveer “om de vijf voet” een plasje doet. Niet letterlijk om de vijf voet, natuurlijk, want dat zou (bij benadering) om de anderhalve meter zijn, maar toch bijzonder dikwijls. Meestal is het overigens maar een druppeltje of net iets meer … kwestie van niet alles ineens op te gebruiken bij de afbakening van zijn gebied, niet?
Honden, en ook andere dieren, communiceren blijkbaar (vooral) via geuren en die geuren scheiden zij grotendeels via de urine af, zo lees je o.m. bij Doggo.nl. In verband met die “druppeltjes” heb ik wel eens gehoord dat een ‘hond tritst’ en elke keer ‘een trits’ plast. “Trits” betekent “een drietal” en in de context hierboven zou dat wel kunnen kloppen: elke keer een drietal druppels! En ‘tritsen’, kwam dat ook niet voor bij het met de hand melken, als er maar een dun straaltje of bijna niets meer uit de ‘deemen’ (tepels van de uier) kwam?
Geloof het of niet, zo leert een mens nog eens iets bij, maar ondertussen is die fiets nog niet hersteld … ‘en deu haddem toch wieër nie zeker, de zèèker … alle ho.n(d)sgezèèke kimt er hei aan …’
Meer ‘hondsgezèèk’:
https://www.mijnwoordenboek.nl/dialect/peers
https://www.mijnwoordenboek.nl/dialect-vertaler.php?woord=telkens http://www.vlaamswoordenboek.be/definities/term/hondsgezeik%2C+alle+~
https://www.doggo.nl/artikelen/hondengedrag/waarom-markeert-een-hond-met-urine/
http://www.etymologiebank.nl/trefwoord/trits
Eerste publicatie in “Blikveld” nr. 8 van 19 februari 2021.
Louis Dingenen