‘Ge moet oeëre nauwe vielo gaaisleun, ge krijgt gienen anere mieë!’ (Je moet je nieuwe fiets verzorgen, je krijgt geen andere meer!)
“Gadeslaan” staat in Van Dale vermeld als “aandachtig bekijken”, maar ‘gaaisleun” in het Peerder betekent iets anders, nl. “goed verzorgen” zoals in ‘sleut oeër èège mèr gaai!’ (verzorg jezelf maar goed).
Een gaai is een vogel, maar ook een “gade”, een (weliswaar) oud woord voor “echtgenoot” en “echtgenote”. In o.m. het Peerder dialect betekent ‘gaai’ ook “het bijhorende exemplaar, de partner …”, zoals in ’Ich hem mèr iene schoen gevo.nne! Boe is de gaai van dèè schoen henne?’ (Ik heb maar één schoen meer gevonden! Waar is de andere (die erbij hoort) naartoe?)
Laat er geen misverstand over bestaan: wij beweren hier niet dat je je “gade” (echtgeno(o)t(e)) mag slaan, want ‘him of hèèr gaaisleun’ betekent “hem of haar verzorgen”, er staat niet dat ge ‘oeëre gaai moogt sleun’! Trouwens, als we in het Peerder “slaan” willen zeggen, dan gebruiken we meestal ‘hauwe’ … niet?
Nog ‘gaaisleun’:
https://etymologiebank.nl/trefwoord/gade
Eerste publicatie in “Blikveld” nr. 18 van 6 mei 2022.
Louis Dingenen