‘Hadde’t gezien? Ze hèèt een ieëgske op mich geplimpt … joepie!’ (Heb je het gezien? Ze heeft naar mij geknipoogd …joepie!)
‘Plimpe’ staat (o.m.) in het Peerder dialect voor “met de oogleden knipperen, knipogen”, en ook voor “met de autolichten knipperen”. Het is daarom ook belangrijk dat in de voorbeeldzin ‘een ieëgske’ (een oogje / met Peerder varianten: ‘een uigske’, ‘ugske’ en ‘uugske’) in de zin staat. Daarmee is het duidelijk dat het niet met de “autolampen” was dat ze ‘plimpte’, want dat kan ook. Als je knippert met je autolampen of bv. met een zaklamp, dan ‘plimp’ je ook: je geeft, ook overdag, lichtsignalen. Door je autolichten kort na elkaar uit en aan te zetten of zwak of sterk te laten schijnen zeg je bv. “hé, ik ken je” of “let op, de politie is aan het controleren” …en in dat geval ‘flikker’ je met lichten! ‘Plimpe’ met de ogen gebeurt eigenlijk op dezelfde manier, want iedereen knippert heel dikwijls met de ogen, zonder het te beseffen. Als je zenuwachtig bent, ‘plimp’ je blijkbaar frequenter en als je dwangmatig en ongecontroleerd of oncontroleerbaar snel knippert met je ogen, dan heb je een zogenaamde ‘tic’.
Als je bewust ‘plimpt’ met je ogen, dan gebruik je “lichaamstaal of non-verbale taal”. In plaats van met woorden te “zeggen” dat je iemand wel ziet zitten, kun je je lichaam of een lichaamsdeel gebruiken, in dit geval dus het oog, het ooglid en zeker nog een aantal andere spieren in die buurt, en natuurlijk ook je wenkbrauw. Iedereen kent de uitdrukking “een oogje op iemand hebben”: met een ‘plimp’ of “knipoog” kan je dat “gevoel” uiten, ondersteunen en beklemtonen. Anderzijds kan zo’n ‘plimp’ ook perfect tegenspreken wat je zegt of toch als spottend of ironisch laten overkomen: als je beweert dat je bv. nog nooit gelogen hebt en als je tegelijk een dikke knipoog geeft … dan weet de ontvanger perfect dat je … aan het grappen bent. Een ‘plimp’ is een sterk communicatiemiddel. Wat blijkt: non-verbaal spreken we meer de waarheid of liegen we harder dan met onze gesproken taal en denk hierbij aan het gebruik van de zogenaamde leugendetectors! Heel boeiend … en als je bv. meer wil weten over oogcontact en flirten, klik dan zeker hieronder op de link met (*)!
Een ‘plimper’ is in het Peerder dialect ook synoniem van “(oog)wimper”. Het Etymologisch Dialectwoordenboek beweert dat ‘plimp’ bij ons een variant is van ‘plump’, maar kennen wij ‘plump’ bij ons? ‘Plimper’ zou een (taalkundig verkeerde) samentrekking zijn van ‘plimp’ en ‘wimper’ zoals “optelefoneren” een contaminatie (verkeerde samentrekking) is van “opbellen” en “telefoneren”. In het Nederlandse Noord-Brabant kennen ze ook ‘plimpe’ en ‘plimper’, maar elders in het Nederlandse taalgebied kent en gebruikt men deze woorden blijkbaar niet. Ook een ‘plimper’ is overigens een onderdeel van de lichaamstaal … “In een oogopslag” kan iemand immers veel over zichzelf vertellen en mascara en kunstwimpers spelen in die “wimpercommunicatie” een belangrijke rol.
Nog ‘plimpen’:
http://etymologiebank.ivdnt.org/trefwoord/plimpen
https://www.dialectloket.be/beeld/taalkaarten/wimpers
(*) https://mens-en-samenleving.infonu.nl/communicatie/141352-flirten-door-middel-van-oogcontact.html
https://nl.wikipedia.org/wiki/Wimper
Eerste publicatie in “Blikveld” nr. 52 van 31 december 2021.
Louis Dingenen